https://www.youtube.com/watch?v=LNcRAmmZJxE
เชียงรายมีเมืองโบราณเก่าแก่อยู่ที่เชียงแสน ตามพงศาวดารสิงหนวัติกล่าวว่า เมื่อชนชาวไทยอพยพ จากจีนตอนใต้นั้น ได้มาตั้งอาณาจักรโยนก เชียงแสนขึ้นโดยตั้งเมืองอยู่ที่เวียงสีทอง มีกษัตริย์ปกครอง ต่อเนื่องกันมาจนถึงราว พ.ศ. 1580 สมัยพระเจ้าพังคราชปกครองเชียงแสน ขอมซึ่งกำลังเรืองอำนาจ ได้เข้ามายึดครองเชียงแสนเป็นเมืองขึ้น และให้เชียงแสนส่งส่วยทองคำ จำนวนมากพระเจ้าพังคราช ได้พาราษฎรอพยพหนีไปอยู่บน ฝั่งแม่น้ำสาย แต่พวกขอมก็ตามไป บังคับเก็บส่วยอีก นับเป็นยุคที่อาณา จักรโยนกเชียงแสนตกต่ำอย่างมาก พระเจ้าพังคราชมีโอรสสององค์ชื่อ ทุกชิตกุมารและพรหมกุมาร เมื่อพรหมกุมารเจริญวัยขึ้น ได้ซ่องสุมกำลังพลไว้เพื่อต่อสู้กับขอม เมื่ออายุได้ 17 ปี ก็สามารถขับไล่ขอม ออกไปได้ พร้อมกับ เชิญเสด็จพระเจ้าพังคราชมาปกครองโยนกเชียงแสนตาม เดิมและเปลี่ยนชื่อเวียง สีทองเป็นเวียงไชยบุรีโดยให้เจ้าทุกชิตกุมารเป็นมหาอุปราช ส่วนพรหมกุมารมาตั้งเมืองใหม่ชื่อไชยปราการในสมัยพระเจ้าพรหมนี้เองได้มีการยกกองทัพขับไล่ขอมลง ใต้มาถึงกำแพงเพชรและได้นำพระแก้วมรกตจากกำแพงเพชรกลับไปด้วยไชยปราการมีผู้ปกครองต่อมาอีกเพียงองค์เดียวก็ต้องอพยพทิ้งเมืองเนื่องจากถูกพม่ารุกราน เชื้อสายพระเจ้าพรหมสืบต่อเนื่องมาถึงเจ้าลาวจักราชเจ้าลาวเม็ง
และพญาเม็งรายพญาเม็งรายประสูติในปี พ.ศ. 1781 เป็นพระโอรสของ พระเจ้าลาวเม็ง และนางอั้วมิ่งเมืองธิดาท้าว รังแก่นชายผู้ครองเมืองเชียงรุ้ง ทรงอภิเษกสมรสกับธิดาเมืองเชียงเรือง เมื่อมีพระชนมายุ 16 พรรษาพญาเม็งรายขึ้นครองเมืองหิรัญนครเงินยางต่อจากพระเจ้าลาวเม็งในปี พ.ศ. 1802 หลังจาก ขึ้นครองราชย์ พญาเม็งรายก็ปราบปรามหัวเมืองต่างๆ เพื่อรวบรวมบ้านเมืองให้เป็น ปึกแผ่นระหว่าง การปราบปรามหัว เมืองต่างๆ พญาเม็งรายก็มาพบทำเลดีที่ริมน้ำกก ในปี พ.ศ. 1805 พญาเม็งรายจึง อพยพผู้คนมาตั้งเมือง ใหม่ที่ริมแม่น้ำกกโอบล้อมดอยจอมทองไว้ ตั้งชื่อเมืองว่าเชียงราย อยู่เชียงราย ได้เพียง 3 ปีพญาเม็งรายก็ ย้ายไปตั้งเมืองใหม่ ที่เวียงไชยปราการ (ฝาง) ในปี พ.ศ. 1811 ส่วนเมืองเชียงรายเดิมยกให้ขุนเครื่อง ราชโอรสองค์โตครอง แต่ภายหลังก็ถูกประหารชีวิตเนื่องจาก เป็นกบฏพญาเม็งรายสามารถขยายอาณาเขต ได้กว้างขวาง ทิศเหนือขยายถึงสิบสองปันนา ทิศใต้ จดพะเยา เมืองเล็กเมืองน้อยต่างมาขอสามิภักดิ์ เมืองใกล้เคียงที่ยังไม่ยอมมาสามิภักดิ์คือพะเยา และหริภุญไชย พญาเม็งรายทรงยกทัพมาตีเมืองพะเยา ก่อนแต่พ่อขุนงำเมืองนั้นรักสงบเลยยกทัพ มารับและยกแคว้น ปากน้ำให ทั้งสองเมืองจึงกระทำสัตย์เป็น มิตรกันซึ่งทำให้พญาเม็งรายได้เป็น มิตรกับพ่อขุนรามคำแหง แห่งสุโขทัยด้วย
จากนั้นพญาเม็งรายก็ทรง ยกทัพมาตีเมืองหริภุญไชยของพญายีบาได้ในปี พ.ศ. 1824 แล้ว ย้ายเมืองไปตั้งใหม่ที่เวียงกุมกาม ในปี พ.ศ. 1829 และย้ายไปตั้งเมืองเชียงใหม่ในปี พ.ศ. 1835 - 1839 เกิดเป็นอาณาจักรล้านนาที่รุ่งเรือง ทางด้านเชียงรายมีกษัตริย์สืบราชวงศ์ต่อมา คือ พระเจ้าชัย สงครามราชโอรสพญาเม็งราย เมื่อพญาเม็ง รายเสด็จสวรรคตในปี พ.ศ. 1860 พระเจ้าชัยสงครามสละ ราชสมบัติให้พระเจ้าแสนภู ราชโอรสส่วน ตนเองนำอัฐิของพญาเม็งรายไปบรรจุไว้ที่ดอยงำเมือง และเฝ้าอยู่ทีนั่น ปี พ.ศ. 1871 พระเจ้าแสนภู ย้ายเมืองใหม่ไปอยู่ริมแม่น้ำโขง และขุดคูอีกสามด้านล้อมรอบ ตัวเมืองไว้ ตั้งชื่อเมืองว่าหิรัญนคร ชัยบุรีศรีเชียงแสน (อำเภอเชียงแสนในปัจจุบัน) และมีกษัตริย์ สืบต่อมา ถึงปี พ.ศ.2101ก็เสียเมืองแก่พม่า เชียงรายและเชียงแสนเป็นอิสระจากพม่าในสมัยรัชกาลที่ 1 แห่งกรุง รัตนโกสินทร์ และถูกยกฐานะเป็น จังหวัดเชียงรายในปี พ.ศ. 2476
http://www.oocities.org
